ქრისტესშობის დღესასწაულთან დაკავშირებულ საზეიმო წირვაზე წარმოთქმულ პატრიარქის ეპისტოლეს დიდი გამხომაურება მოჰყვა. საზოგადოებრივი აზრი გაიყო. შეფასებები წირვის დასრულებისთანავე გაკეთდა. ერთ-ერთი პირველი, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი, ირაკლი ღარიბაშვილი იყო: “პატრიარქის წლევანდელი ეპისტოლე, ისევე როგორც ყოველთვის, ძალიან ღრმა, შინაარსობრივად დატვირთული და საინტერესო იყო”.
ლიტურგიის დასრულების შემდეგ პატრიარქის ეპისტოლეს სოზარ სუბარიც გამოეხმაურა: ‘’მერამდენედ გაჟღერდა თემა ოჯახის სიმტკიცეზე. ქრისტიანობის მთავარი ფუნდამენტი, რომელიც პატრიარქის ეპისტოლეში იყო, არის ოჯახი და ოჯახის სიწმინდეზე ასეთი აქცენტების გაკეთება არ არის შემთხვევითი. ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი გზავნილი თითოეული ჩვენგანისათვის’’
პატრიარქმა ეპისტოლეში მრავალ ასპექტზე გაამახვილა ყურადღება. მათ შორის: თანამედროვე ოჯახის ფასეულობებზე, უმცირესობების უფლებებსა და მდგომაროებაზე, აბორტზე. ისაუბრა მასწავლებლების, დამლაგებლების დიასახლსიების და ზოგადად ადამიანთა მოვალეობზებზე, რომელიც მათ ღვთის და საკუთარი ზნეობის წინაშე გააჩნიათ. თუმცა, ყველაზე დიდი აჟიოტაჟი პატრიარქის ეპისტოლის ამ სიტყვებმა გამოიწვია: „შეიძლება ოჯახი იყოს ბედნიერი, სადაც სუროგატი დედის მიერ დაბადებული ბავშვი იზრდება?!“. ილია II-ის საშობაო ეპისტოლეს ეს ნაწილი ალილოს მსვლელობაზე თამარ ხაჭაპურიძემ გააპროტესტა. იგი მსვლელობას პლაკატით ხელში მიჰყვებოდა.
პატრიარქის საშობაო ეპისტოლეს პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის ხელმძღვანელი ანა აბაშიძე აფასებს, მისი განცხადებით, ის ბავშვთა დისკრიმინაციის რისკს შეიცავს. მისი თქმით, სახელმწიიფო ვალდებულია მსგავს დისკრიმინაციულ განცხადებაზე ადეკვატური რეაგირება მოახდინოს.
„მე წლების განმავლობაში ვმუშაობდი სახალხო დამცველის აპარატში და ჩვენ ადამიანის, ბავშვთა უფლებების კუთხით ვთანამშრომლობდით, როგორც არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ასევე საქართველოს საპატრიარქოსთან. განვიხილავდით იმ თემებს, რომელიც ბავშვთა უფლებების დაცვას ეხება. დღეს კი მინდა ვთქვა , რომ პატრიარქის საშობაო ეპისტოლე შეიცავს ბავშვთა დისკრიმინაციის რისკს. გამოიყო კონკრეტული ჯგუფი, რომელზეც ითქვა, რომ ისინი არ არიან სრულფასოვნები. ეს გამორიცხავს საერთაშორისო სტანდარტებს. ჩვენი მოთხოვნაა სახელმწიფო იყოს ადეკვატური მსგავსი განცხადებების მიმართ. სახელმწიფოს ვალდებულებაა , გაეროს ბავშვთა უფლებათა კონვენციის დებულებები იყოს დაცული და ხელისუფლება ადეკვატურად რეაგირებდეს, რაც სამწუხაროდ ამ ორი დღის განმავლობაში ვერ დავინახეთ. ამ ეპისტოლიდან გამომდინარე თანასწორობის იდეა გამოირიცხა“. -განაცხადა რუსთავი-2-თან საუბრისას ანა აბაშიძემ.
საშობაო ეპისტოლეს საპატრიაქროქსთან აქცია მოჰყვა. აქციაზე საპატრიარქოს მხარდამჭერები უფრო ადრე მივიდნენ. მათ შორის იყო გიორგი გაბედავა, რომელმაც აქციის ერთერთ ორგანიზატორის, ეკა ჭითანავას ტრასპარანტის ჩამოგლეჯვა სცადა.
ეპისტოლეს პარლამენტის ვიცე-სპიკერი მანანა კობახიძეც გამოეხმაურა: „საჭიროა ეპისტოლეს არა მხოლოდ მოსმენა, არამედ ძალიან კარგად ჩაკითხვა, შინაარსში ჩაღრმავება. მე დარწმუნებული ვარ, რომ მასში უფრო საინტერესოს ვიპოვით თითოეული ჩვენი მოქალაქე და ძალიან მნიშვნელოვანი გზავნილი იყო გაკეთებული მათ შორის, ისეთ თემებზე როგორებიცაა, აბორტები, სექსუალური უმცირესობები, აბსოლუტურად ვიზიარებ და ვეთანხმები ამ სულისკვეთებას რაც არის ეპისტოლეში და ეს ასოლუტურად ტოლერანტული იყო“.
საქართველოს პარლამენტის წევრი თამარ კორძაია ფეისბუქზე პატრიარქის საშობაო ეპისტოლესთან დაკავშირებულ ვნებათაღელვას შემდეგნაირად ეხმაურება: „დღეს მწვავე დისკუსია გამოიწვია საშობაო ეპისტოლემ, ანუ მოსაზრებებმა, რომლებიც ეხებოდა სუროგატი დედების მიერ ან/და ხელოვნური განაყოფიერებით გაჩენილ ბავშვებს, ასევე, სექსუალურ უმცირესობებს და „ადგილობრივი მოსახლეობის“ დამოკიდებულებას მათ მიმართ. ეს იყო გამოთქმული მოსაზრებები, და მაინც რამ გამოიწვია ასეთი ვნებათაღელვა? მხოლოდ მოსაზრებამ არა, რა თქმა უნდა. ამის მიზეზი, ჩემი აზრით, არის ის, რომ მთელს ამ პროცესში არ ჩანდა ადამიანი, მის მიმართ სათუთი დამოკიდებულება“.
მე, როგორც ადამიანის (არა ადამიანების, ან ხალხის) უფლებათა დაცვის კომიტეტის წევრი, ვთვლი, რომ უზენაესი ღირებულება არის ადამიანი, ეს იყო და არის „ქართული ოცნების“ პოლიტიკური განაცხადი და სწორედ ამ ღირებულების გაზიარებით მოვხვდი პარლამენტსა და ამ კომიტეტში. საქართველოს კონსტიტუცია იცავს თითოეული მათგანის უფლებას.”
საშობაო ეპსიტოლეს საქართველოს სახალხო დამცველი უჩა ნანუაშვილიც ეხმაურება: “ტექსტის ავტორებმა სამწუხაროდ, ვერ გათვალეს თუ რა ტკივილი შესაძლოა მიყენებოდა იმ ბავშვებს ამ განცხადების საფუძველზე. ჩვენი პოზიცია ამ საკითხთან დაკავშირებით არის შემდეგი, რომ ეპისტოლეს ის ნაწილი, რომელიც სუროგაციას და ხელოვნურ განაყოფიერებას უკავშირდება, ის რამდენიმე ფრაზა, რომ გაჩენილი ბავშვები იქნებიან პრობლემატურნი და მოწოდება, რომ არ შეიძლება ოჯახი იყოს ბედნიერი სადაც სუროგატი დედის მიერ დაბადებული ბავშვი იზრდება, არის მნიშვნელოვნად რისკისშემცველი.“
როგორც ხედავთ ეპისტოლეს დიდი გამოხმაურება მოჰყვა, მათ შორის არიან მომხრეები და მოწინააღმდეგები. „თავისუფლებისა და მხარდაჭერის ცენტრის“ ხელმძღვნელი თეა თუთბერიძე ეპისტოლეს უარყოფითად აფასებს. მისი აზრით, წლევანდელი ეპისტოლე ერთდაერთი არაა, სადაც „სისულელეები“ წერია. “ჩვენი ეკლესია ქრისტეს გზას შორდება” – წერს თეა თუთბერიძე.
ადამიანის უფლებათა დაცვის კომიტეტის თავმჯდომარე, ეკა ბესელია, სოციალური ქსელის მეშვეობით საშობაო ეპისტოლეს ეხმაურება.
“რაც შეეხება საშობაო ეპისტოლეს, ვფიქრობ ძალიან დიდი სიფრთხილეა საჭირო ასეთ თემებზე საჯარო დისკუსიის დროს. გამოხატვის თავისუფლება დაცულია და შეგვიძლია ყველაფერი ვთქვათ რასაც ვფიქრობთ, მაგრამ გამიჩდა განცდა, რომ ჩვენ ვტკენთ გულს პატრიარქს დაუმსახურებლად. პატრიარქს, რომელიც ყველაზე დიდი მაგალითი გვყავს სიყვარულის, მიმტევებლობის და თავმდაბლობის. მოვისმინე ისეთი კომენტარებიც კი, რომ თურმე პატრიარქი სიძულვილს ქადაგებს, არ უყვარს ეს ბავშვები, არ აღიარებს მათ, შეურაცხყოფა მიაყენა და ა.შ. ….. ბევრი ევროპული ქვეყანა საკანონმდებლო დონეზე კრძალავს სუროგაციის მეთოდს. ჩვენთან ეს ბიზნესი და ტრეფიკინგის წყარო გახდა, თუმცა ვინც ამ გზით მოევლინა სამყაროს, მართლაც ისეთივე მშვენიერია და უსაყვარლესი, როგორც ყველა სხვა ბავშვი, როგორც ჩვენი შვილები. ბავშვი ბავშვია და ყველა გასაფრთხილებელია. “
საშობაო ეპსიტოლეს სასულიერო პირები და თავად საპატრიარქოც გამოეხმაურა.
მამა თეიმურაზის განცხადებით, პატრიარქის ეპისტოლე მოსახლეობამ არასწორად გაიგო. მისი თქმით, რა თქმა უნდა, სუროგაციის გზით დაბადებული ბავშვები არიან ჩვეულებრივი ადამიანები და ბედნიერებიც გახდებიან. მართმადიდებელი ეკლესია არა ბავშვებს, არამედ სურაგაციის გზით განაყოფიერებას ეწინააღმდეგება.
საპატრიაქროს განცხადება საზოგადოებას მამა თეოდორემ გააცნო, განცხადებაში საუბარია, რომ ეკლესია ხელოვნური განაყოფიერებით და სუროგაციის გზით დაბადებულ ბავშვებს არ უპირისპირდება. აქვე ასევე ნათქვამია, რომ აღნიშნული მეთოდი მისაღები არ არის.
„ზოგიერთმა ისიც კი ჩათვალა, თითქოს ეკლესია ასეთი მეთოდით დაბადებულ ბავშვებს უპირისპირდება, რაც სრული აბსურდია. პირიქით, ამ პატარებს ეკლესიისგან მეტი სითბო, სიყვარული და დალოცვა სჭირდებათ.“ – განმარტავს მამა თეოდორე.
საზოგადოებრივი დისკუსია აღნიშნულ თემაზე დღემდე გრძელდება. პოლიტიკური პირები, საზოგადო მოღვაწეები და სასულიერი პირები გამოთქვამენ საკუთარ მოსაზრებებს. პოზიციები იყოფა. თუმცა, საზოგადოება შემდეგ საკითხში ურყევია, სუროგაციის მეთოდით დაბადებული ბავშვები, სრულფასოვანი ბავშვები არიან.
გიორგი ურუშაძე